الوند نوشت وبلاگی برای همدان شناسی
اجتماعی - فرهنگی - ادبیالوند نوشت وبلاگی برای همدان شناسی
اجتماعی - فرهنگی - ادبیدرباره من
گر به همه عمر خویش با تو برآرم دمی
حاصل عمر آن دمست باقی ایام رفت
ادامه...
سفری برای دیدن یکی از زیباترین کاروانسراهای شاه عباس
فرسفج دومین مرکز سفال همدان
سفری برای دیدن یکی از زیباترین کاروانسراهای شاه عباس
همدان را به عنوان شهری تاریخی می‌شناسیم و برای دیدن آثار تاریخی این شهر سر از پای نمی‌شناسیم. اگر گذرتان به همدان افتاد از دیدن کاروانسرای فرسفج که به کاروانسرای شاه عباسی شهرت دارد غافل نمانید چراکه می‌توانید علاوه بر بازدید از این کاروانسرا از محصولاتی همچون حبوبات، غلات ، صیفی جات ومیوه به ویژه گردو ،سیب و انگور ممتاز فرسنج بهره‌مند شوید.
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گردشگری ـ فرسفج شهری است ازتوابع شهرستان تویسرکان در استان همدان، مرکز بخش قلقل رود که در جنوب غربی استان همدان در مسیر جاده تویسرکان به اسد آباد ، کنگاور قرار گرفته است . ارتفاع آن از سطح دریا 1620 متر است، حدود 300 خانوار جمعیت دارد که تعدادی از آنها ازروستاهای اطراف به این شهر کوچک مهاجرت کرده اند .
در گذشته نام فرسفج "پراسپه" بود. پسوند "فر" در فارسی کهن به معنی شکوه است چنانکه در نام بسیاری از شهرها مانند فراهان ، فرمهین و . . . می‌توان این پسوند را دید. پسوند "فج" و "وج" نیز در نام مکان‌های بسیاری تکرار شده است مانند ساوج که امروزه ساوه تلفظ می شود . فرسفج نیز در بین ساکنان محلی "فرسفه" یا "فرسوه" خوانده می شود .
همان طور که از نام آن برمی آید فرسفج از روستاهای تاریخی ایران است اما پژوهشگران بر اساس یافته ها قدمت آن را به دوره صفوی نسبت داده اند . آنچه مسلم است این است که فرسفج در زمان حکومت صفویان رونق بسیار یافته است . به نظر می رسد این رونق ناشی از ثبات حکومت و گسترش بازرگانی بوده است و تاثیر و پیامد آن بر این روستا سه بنای ارزشمندی است که بر جا مانده است .
در گذشته اقتصاد فرسفج از راه کشاورزی ، دامپروری ، سفالگری و بازرگانی بوده است . وجود باغات سرسبز زمین مساعد و رودخانه های پرآب همچنین کارگاه های سفالگری واین که فرسفج در مسیر کاروان ها قرار داشت باعث می شد ساکنانش از این طریق کسب و کار کنند اما امروزه کشاورزی و دامپروری اصلی ترین مشاغل شهروندان فرسفج است و کارخانه ها و کارگاه های اطراف این شهر نیز با کشاورزی مرتبط است .
محصولات فرسفج حبوبات، غلات ، صیفی جات ومیوه به ویژه گردو ،سیب و انگور ممتاز است تا جایی که پیشنهاد شد پس از بازسازی کاروانسرای شاه عباسی فرسفج جشنواره گردو در این کاروانسرا برگزار شود .
مردم فرسفج به زبان لری سخن می گویند که به زبان لری تویسرکان نزدیک است و داستان ها ، متل ها و افسانه های زیبایی را این زبان روایت می کند . اگرچه در اطراف فرسفج مردم برخی روستاها به گویش لکی سخن می گویند و تنها یک روستا به نام حاجی تو به زبان ترکی با لهجه قشقایی صحبت می کنند . گفته می شود ساکنان حاجی تو در دهه های گذشته به این منطقه مهاجرت کرده وساکن شده اند .
در کنار فرسفج به دلیل دارا بودن اهمیت تجاری و جغرافیایی که در مسیر کاروان ها قرار داشته است پلی بر روی رود خانه قلقل رود ساخته شده است . جهت پل از شرق به غرب است و به موازات آن پلی جدید احداث شده است .این پل در زمان صفویه به طول 60 متر وعرض 8 متر بنا شده که اخیرا مرمت ودر 21 اردیبهشت 1376 به شماره 1874 در فهرست آثار ملی ثبت شده است . مصالح به کار رفته در ساختمان این پل سنگ ، آجر، ملات ساروج و گچ است .
کاروانسرای فرسفج از مجموعه کاروانسراهای ساخته شده در عصر صفوی است که به کاروانسرای شاه عباسی شهرت یافته است . این کاروانسرای کم نظیر سالها استراحتگاه کاروانها ، بازرگانان و زائران بوده است . سبک معماری بنا صفوی است ودر اوایل قرن یازدهم ساخته شده است . این بنا نیز در سال 1376 در فهرست آثار ملی ثبت شده است .
کاروانسرای فرسفج حدود 4000 متر مربع مساحت دارد و در سالهای گذشته با هدف ایجاد بازارچه صنایع دستی وگردو مرمت شده است اما تا کنون چنین اتفاقی مشاهده نشده است . اشیا کهن یافته شده در کاروانسرای فرسفج در موزه شهر همدان نگهداری می شود .
یکی دیگر از آثار تاریخی فرسفج حمام این شهر است که در زیر خاک مدفون است و هنوز بازسازی نشده است . گفته می شود این حمام نیز از آثاردوره صفوی است و تا اوایل دوره پهلوی دوم مرد استفاده اهالی بوده است .
همانطور که اشاره شد فرسفج مرکز تولید سفال منطقه بوده است و آثار کارگاه ها و کوره های سفالگری در کنار کاروانسرا بیست سال پس از تعطیلی همچنان پابرجاست . فرسفج بعد از لالجین دومین مرکز سفال استان همدان به شمار می رود ودر گذشته سفال بدون لعاب فرسفج زبانزد مردم منطقه بوده است .
فرسفج علاوه بر مسیر تویسرکان به کنگاور راه دیگری از طرف همدان دارا که مسیر تابستانی جاده گنجنامه است . جاذبه هایی مانند قلعه اشتران و روستاهای زیبای کوهپایه‌ای جنوب الوند در این مسیر قرار دارند .
