زنجیره انسانی برای نجات اصطبل مهری خانم در ورکانه

زنجیره انسانی برای نجات اصطبل مهری خانم در ورکانه

حسین زندی

جمعه گذشته فعالان مدنی همدان با تجمع در مقابل اصطبل تاریخی ورکانه اعتراض خود را نسبت به بی­توجهی مدیران میراث فرهنگی استان به تخریب این اصطبل و نیز وضعیت روستای ورکانه اعلام کردند.

در این تجمع که تعدادی از اعضای انجمن­های «پرورش اسب همدان»، «پویشگران سفر پاک» و «دوستان زمین » حضور داشتند. حاضران خواستار مرمت دو اصطبل تاریخی و قلعه مهری خانم، درروستای ورکانه از سوی مسئولان میراث فرهنگی همدان شدند. اعضای این انجمن­ها ضمن تشکیل حلقه انسانی در مقابل اصطبل مری لیلی قراگوزلو، تاکید کردند احتمال اینکه این بناها بتوانند در مقابل بارش­های امسال دوام بیاورند بسیار کم است.

رئیس انجمن اسب همدان گفت: این روستای تاریخی مرکز بازشناسی و معرفی اسب اصیل ایرانی (نژاد خوزستان) به جهانیان است. این کار توسط خانم مری لیلی قراگوزلو انجام شد و اگر زحمات ایشان نبود شاید این اتفاق نمی­افتاد. وی با اصلاحاتی توانست در طول دو سال 10 سانتی متر به قامت اسب ایرانی بیفزاید. مستندات ژنتیکی و تحقیقاتی که در اختیار دانشگاه­های امریکا قرار دارد، نشان می­دهد که تمام اسب­های دنیا می­توانند نژاد ایرانی داشته باشند. با تلاش خانم قراگوزلو بود که اسب ایرانی به ثبت جهانی رسید. آنچه امروز به عنوان اسب عرب شناخته می­شود، منشا ایرانی دارد.با اینکه خانم قراگوزلو تلاش­های فراوانی برای اصلاح نژاد اسب ایرانی انجام داد، جهاد سازندگی همدان حق این خانم را ضایع کرد، من شاهد این موضوع بودم.

مهدی بختیاری افزود: وقتی انجمن اسب عرب تشکیل شد، تا پنج سال ایران حتی نماینده ای در این انجمن نداشت. با اینکه در صحرای عربستان اسب نمی­توانست رشد کند، با خیانت عربستان و امریکا تلاش شد اسب ایران را به نام عرب ثبت کنند. اما مری لیلی قراگوزلو، با هزینه شخصی خود مسئله را پیگیری کرد. او حتی بارها به امریکا سفر کرد تا توانست این انجمن را متقاعد کند. البته متاسفانه با نام و نژادی دیگر توانستند اسب ایرانی را با نام «اسب عرب خوزستان» به ثبت برسانند. در اواخر عمر خانم قراگوزلو مسئولان متوجه خدمات این بانوی ایرانی شدند، اما خیلی دیر شده بود.

وی ادامه داد: چند سالی است اسب اصیل ایرانی یا عرب خوزستان،مورد توجه قرار گرفته است اما مسئله قرنطینه و همچنین ورود اسب­های خارجی؛ مانند عرب مصری،عرب اروپایی، عرب هلندی و امریکایی سبب می­شود تمام تلاش­های خانم قراگوزلو از بین برود. متاسفانه سودجویی پرورش دهندگان و نبود نطارت دولتی، آسیب جدی  به این مسئله وارد کرده است.

رئیس انجمن پرورش اسب در ادامه افزود: در سال 1755 میلادی سه اسب،برای اصلاح نژاد اسب­های اروپایی، از ایران خارج شد که امروز قوی­ترین و زیباترین اسب­های اروپایی از نژاد این سه اسب هستند. یعنی در دنیا اسبی را نمی­بینید که خون اسب شرقی نداشته باشد. گوناگونی اسب در ایران بسیار زیاد است. اسب کاسپین (اسبچه خزر)، که جد تمام اسب­های دنیاست. اسب ترکمن، اسب کرد، اسب دره­شوری و... اسب ناپلئون که سی سال همراه او بود، یک اسب ایرانی بود که جهان­پیما نام داشت و بعدها به امپراطور شهره شد.

بختیاری در پایان گفت: اسب در فرهنگ ما حضور پررنگی دارد . از نام­های مردم تا فرهنگ عمومی، می­توان نمود این مسئله را دید. همدان پایگاه اسب و سوارکاری در ایران بوده، حیف است که داشته­های آن مانند اصطبل قدیمی روستای ورکانه نادیده گرفته شود. ما امیدواریم مسئولان استان با تعامل و تدبیر بتوانند این سرمایه­ها را نجات دهند و ما بتوانیم در جهت حفظ نژاد اصیل اسب ایرانی، از چنین فضاهایی بهره ببریم و راه خانم قراگوزلو و خانم لوییس فیروز؛ دو بانوی پرورش اسب ایران را ادامه دهیم.

در پایان شرکت­کنندگان در این گردهمایی با تشکیل حلقه انسانی به دور این بنای تاریخی منحصر به فرد، خواستار توجه بیش­تر مسئولان و مرمت و حفظ این بنا شدند.

اصطبل های امیر طومان و مری لیلی قراگوزلو در آستانه نابودی

اصطبل های امیر طومان و مری لیلی قراگوزلو در آستانه نابودی

اصطبل مری، بی سقف شد

http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=106576&Serv=3&SGr=22

سقف اصطبل ورکانه فرو ریخت. اصطبل ورکانه در سال‌های گذشته به دلیل بی توجهی مسئولان در معرض تخریب قرار گرفته بود. مری لیلی قراگوزلو این اصطبل را در اواخر دهه 40 با معماری سنگی ایران ساخت. به گفته دوستداران میراث فرهنگی این اصطبل می‌تواند تبدیل به موزه شود با این وجود همچنان در بی‌مهری مسئولان به سر می‌برد.

  

خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه میراث فرهنگی- در سال‌های گذشته به‌دلیل بی‌توجهی اصطبل ورکانه، در معرض تخریب قرار گرفته است. در روزهای اخیر تخریب‌ها افزایش یافته و بخشی از سقف آن هم فرو ریخت.

این در حالی است که در اواخر دهه 40 «مری لیلی قراگوزلو» (چهره جهانی پرورش اسب) این اصطبل را با معماری منحصر به فرد، با مصالح سنتی و سنگی در جنوب این روستا ساخت که تا آغاز انقلاب پرورش و اصلاح نژاد اسب در این مکان انجام می‌شد.

دوستداران میراث فرهنگی، بارها پیشنهاد تبدیل  این اصطبل به موزه‌ای مرتبط به اسب سواری در همدان داده شده اما تاکنون از طرف هیچ سازمانی مورد حمایت قرار نگرفته‌است.

روستای ورکانه از جاذبه‌های مهم روستایی استان همدان است که افزون برزیبایی‌های طبیعی و مناظر روستایی، از معماری منحصر به فرد سنگی نیز برخوردار است. دو اصطبلی که در این روستا قرار دارد از نمونه‌های زیبای معماری سنگی است. همچنین قلعه اربابی «امیر طومان قراگوزلو» جد مری لیلی قراگوزلو با پلان چلیپایی و مربوط به دوره قاجار در میان باغی زیبا قرار دارد که متروکه شده است.

اصطبل قدیمی روستا مربوط به دوره قاجار است و توسط یکی از اهالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنوز بقایای گچبری‌ها و نقاشی روی دیوار این اصطبل باقی مانده اما سقف آن دچار آسیب جدی شده است.

«مهدی بختیاری»، رئیس انجمن پرورش اسب همدان می‌گوید: «وضعیت اصطبل قدیمی که در روستای ورکانه قراردارد تقریبا نامشخص است. سیستم نگهداری ساختمان مشخص نیست و مدیریتی ندارد. برخی از گردشگران خارجی به ایران سفر می کنند و به همدان می آیند تا تنها در ورکانه این اصطبل ها را ببینند. ورکانه یکی از مراکز بزرگ پرورش اسب اصیل ایرانی بوده است.

بختیاری ادامه می‌دهد: «اسب اصیل ایرانی توسط مرحوم مری لیلی قراگوزلو در این مرکز پرورش و اصلاح نژاد شده، و مهمتر اینکه به دنیا معرفی و شناسانده شده‌است.

رئیس انجمن پرورش اسب همدان در ادامه می‌گوید: «ظاهرا کسی متولی این اصطبل نیست و اگر وضع به همین منوال پیش برود در چندسال آینده دیگر اثری از آن باقی نمی‌ماند. با این حال در حق یکی از با ارزش ترین اماکن همدان خیانت شده است. ما می‌خواهیم وضعیت آن مشخص بشود. عده‌ای از اهالی روستا بر آن ادعای مالکیت می کنند و خود را ذینفع می‌دانند اما دلسوزی نمی‌کنند.»

بختیاری در مورد چاره اندیشی در وضعیت فعلی می‌گوید: «باید سازمان میراث فرهنگی وگردشگری وارد عمل شود و آن‌را مرمت وبازسازی کند. متاسفانه سازمان میراث فرهنگی همدان تنها عکس‌های این روستا و اصطبل‌ها را به نمایش می‌گذارد. باید از متولیان میراث پرسید اگر این بناها در این روستا نابود شوند چه چیزی را به عنوان جاذبه گردشگری و میراث تاریخی معرفی خواهند کرد؟ به نظر نمی‌رسد که این ساختمان زمستان امسال را دوام بیاورد.»

این فعال فرهنگی ادامه می‌دهد: «درصورت اقدام نکردن سازمان می‌توان اصطبل‌ها را به بخش خصوصی به صورت استیجاری واگذار کرد تا ضمن مرمت از این میراث تاریخی نگهداری کنند. این روستا پتانسیل آن‌را دارد که هم در امور پرورش اسب وارد فعالیت شود و هم می‌توان از یکی از اصطبل‌ها به عنوان موزه اسب و ادوات سوارکاری بهره برد.

حسین زندی