سد گرین نهاوند، پروژه‌ای که اصلا نیاز به ساخت آن نیست

 توقف ساخت بزرگ‌ترین سد مخزنی غرب کشور

سد گرین نهاوند، پروژه‌ای که اصلا نیاز به ساخت آن نیست  

http://www.tehrooz.com/1392/3/23/TehranEmrooz/1193/Page/15/

 
مشخصات پروژه

این پروژه با ظرفیت 120 میلیون متر مکعب بزرگ‌ترین سد مخزنی غرب کشور به شمار می‌رود. ارتفاع این سد ۱۰۵ متر و طول تاج آن ۶۱۱ متر و طول دریاچه 3 کیلومتر است و عرض آن نیز ‌هزار و ۲۰۰ متر و تراز نرمال ذخیره آب آن ۱۴۴ هکتار است. هدف از ساخت این سد تامین آب آشامیدنی شهرستان نهاوند و 3 هزار و ۵۹۹ هکتار توسعه اراضی و ۵۶۷ هکتار نیز بهبود تامین آب اراضی کشاورزی و همچنین ایجاد بیش از 7 هزار شغل به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم عنوان شده است. پس از 3 دهه تلاش مدیران و نمایندگان شهرستان نهاوند و استان همدان مناقصه سد مخزنی گرین نهاوند ۲۰ آذر ۸۹ برگزار شد و شرکت ملی ساختمان برنده این مناقصه شد و معاون اول رئیس جمهور در مراسم کلنگ‌زنی آن نوید افتتاح آن در طول 3 سال را به مردم نهاوند داد که با نگاهی به خبرها این امید دیگر عبث به نظر می‌رسد.



اشکالات پروژه

در آغاز ساخت این پروژه عنوان می‌شد که با افتتاح این سد مردم نهاوند دیگر شاهد کم‌آبی و خشکسالی نخواهند بود. در حالی که کارشناسان از ابتدا معتقد بودند در این منطقه اصلا نیازی به ساخت سد نیست. بنا بر گفته مدیر کل محیط زیست استان همدان حتی مسئولان هنوز برای ساخت این پروژه اقدام به اخذ مجوز از سازمان محیط زیست نکرده‌اند و در برابر مخالفت‌های این سازمان اقدام به کلنگ‌زنی و ساخت آن شده است.

«حسین زندی» فعال محیط زیست در این زمینه به تهران امروز گفت: موضوع ریزگردها در غرب کشور عملیات سدسازی را خطرناک می‌کند و برای استفاده از آب آشامیدنی در کشاورزی باید به ساخت آب‌بندها در این منطقه قناعت کرد. از طرفی 70 تا 80 درصد آورد رودخانه در محل مورد نظر برای سد، از چشمه گاماسیاب است؛ در نتیجه می‌توان گفت که اگر هدف از ساخت سد، استفاده از آب برای کشاورزی باشد، با توجه به پیوسته (و نه سیلابی) بودن جریان چشمه، اصلا نیازی به ساختن سد در این منطقه نبود.وی در ادامه گفت: این چشمه و دیگر بخش‌های حوزه رود گاماسیاب، در حدود 20 درصد آب کرخه را تامین می‌کند و اگر قرار باشد که همه یا بخش عمده این آب برای کشاورزی نهاوند مصرف شود حوزه بزرگ کرخه و آبگیری سد سیمره و سد عظیم و پر هزینه کرخه آسیب خواهد دید. این نکته، به‌ویژه با توجه به ساخت سدهای پرشمار دیگر (سدهای کلان، سرابی، خرم رود، نعمت آباد در حوزه‌های ملایر و تویسرکان) که آب ورودی به کرخه را کمتر کرده یا خواهند کرد، درخور توجه است.از همه مهم‌تر اینکه گفته می‌شود اگر سد با تراز در نظر گرفته شده کنونی ساخته شود خود چشمه به زیر آب خواهد رفت! همچنین زمین شناسان برجسته کشور گفته‌اند که به دلیل ویژگی‌های منطقه، احتمال آن که آب از مخزن سد فرار کند، بسیار زیاد است.زندی در ادامه به تخریب جنگل‌های این منطقه اشاره می‌کند و می‌گوید: ساخت این سد باعث از بین رفتن 200 هکتار از جنگل‌های این منطقه شد و 300 هکتار هم تحت‌الشعاع قرار گرفت. این سد نه تنها در تآمین آب موفق نخواهد بود که تخریب بخش‌های آبخیز و زیست ‌بوم‌های منطقه رادر پی داشته است.



پیشرفت 10 درصدی در 2 سال

سال 87 اعتبار در نظر گرفته شده برای اجرای این طرح 56 میلیارد تومان بود که در سال 89 به 90 میلیارد تومان رسید و در اواخر سال 90 این اعتبار 200 میلیارد تومان برآورد شد که با وضعیت تورم موجود 400 میلیارد تومان هم دیگر پاسخگوی اجرای این طرح نیست. این در حالی است که بنا بر گفته مسئولان تاکنون برای احداث این سد فقط 8 میلیارد و 300 میلیون تومان از محل اعتبارات استانی تخصیص یافته است.اردیبهشت امسال «علی اکبر محرابیان» دستیار ویژه رئیس جمهور و رئیس ستاد مهر ماندگار کشور در بازدید از سد گرین نهاوند و همچنین بازدید از 2 طرح مهر ماندگار این پروژه شامل تونل انحرافی به طول هزار متر که تاکنون حفاری 300 متر آن به روش سنتی انجام شده است و در هفته 7 متر حفاری انجام می‌گیرد، گفت: حجم حفاری ضعیف است و نسبت به برنامه مدون میزان حفاری عقب افتاده است و پیشرفت فیزیکی این طرح تاکنون 10 درصد است.وی ادامه داد: آنچه به نظر می‌رسد این است که با توجه به روند تخصیص بودجه کشور ادامه کار اجرایی سد گرین با چالش‌ها و موانع اعتباری زیادی روبه‌رو است و برای حل موضوع مسئولان استان و شهرستان باید به فکر تدبیر و راه‌حل اساسی برای جلوگیری از تعطیلی سد گرین نهاوند باشند.



تعطیلی چند باره

این پروژه تاکنون چندین بار به علت تامین نشدن اعتبار تعطیل شده و باز به فعالیت خود ادامه داده است. هفته گذشته نیز مدیر آب منطقه‌ای نهاوند خبر از تعطیلی پروژه سد گرین به علت پرداخت نشدن مطالبات 5 میلیاردی پیمانکار داد و گفت: عملا کار اجرایی در این پروژه متوقف شده است. «آرش کولیوند» گفت: با توجه به اینکه در برنامه زمان‌بندی این طرح 6 سال برای بهره‌برداری پیش‌بینی شده و اعتبار در نظر گرفته شده بیش از ۱۵۰میلیارد تومان است در صورتی که قرار باشد این پروژه طبق برنامه مصوب‌شده پیش برود نیاز به اعتبار سالانه ۲۵ میلیارد تومانی است. کولیوند افزود: این در حالی است که اعتبار تخصیص‌یافته سد گرین در سال ۸۹، ۴/۲میلیارد تومان، در سال ۹۰، ۱۶/۳ و در سال ۹۱، ۸/۵ میلیارد تومان بوده است و هم‌اکنون پیمانکار 5 میلیارد تومان بابت انجام عملیات اجرایی انجام‌شده طلبکار است و حاضر به ادامه انجام کار نیست. وی با اشاره به 2 طرح ماندگار سد گرین گفت: تونل انحرافی این سد به طول ۹۰۰ متر با گذشت 2 سال فقط ۳۰۰ متر حفاری شده و ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.اما چند روز پیش دوباره موضوع ادامه فعالیت این پروژه بر سر زبان‌ها افتاد و اعلام شد بعد از برگزاری جلسات متعدد مقرر شده است 100 درصد اعتبارات تخصیص یافته به پروژه سد گرین نهاوند در سال جاری پرداخت شود و از محل فروش اوراق مشارکت نیز 10 میلیارد تومان به این پروژه تزریق شود که با توجه به شرایط اقتصادی مردم و از طرفی بلاتکلیف ماندن این طرح در این روزها به نظر می‌رسد استقبال از این اوراق مشارکت چشمگیر نباشد.